Mədə Baypas

Mədə Baypas (By-pass) Nədir?
“By-pass” sözü mənaca “gediləcək yerə əsas yolu bağlayaraq başqa bir yoldan çatmaq” deməkdir.
Mədə baypas əməliyyatı — piylənmə cərrahisi üsullarından biri olub həm mədə həcminin azaldılması, həm də qidaların sorulmasının məhdudlaşdırılması prinsipi ilə işləyir.

Mədə Baypas Əməliyyatının Gedişi
Əməliyyat zamanı əvvəlcə mədə kiçildilir.
Mədənin yuxarı hissəsi kəsilərək təxminən 20–50 ml-lik kiçik bir mədə kisəsi yaradılır.
Aşağı hissədə qalan mədə isə çıxarılmır, sadəcə aktiv qida keçidindən kənarda qalır.

Daha sonra nazik bağırsağın başlanğıc hissəsindən (təxminən 50–100 sm) bir parça ayrılır.
Bu hissə dövriyyədən çıxarılır və yaradılmış kiçik mədə kisəsi ilə nazik bağırsağın aşağı hissəsi arasında yeni bir bağlantı — anastomoz yaradılır.

Təxminən 150–200 sm uzaqlıqda isə dövriyyədən çıxarılmış bağırsağın başlanğıcı ilə ikinci bir bağlantı edilir.
Beləliklə, həm mədədən keçən qida miqdarı azalır, həm də qidaların yalnız bir hissəsi sorulur.

Mədə Baypasın Arıqladıcı Təsiri

Mədə baypas iki mexanizm vasitəsilə arıqlama yaradır:

-Restriktiv təsir (məhdudlaşdırıcı) — Mədə kiçildiyi üçün pasiyent az qida qəbul edir, daha tez doyur.
-Malabsorbtiv təsir (sorulmanın azalması) — Qidalar bağırsağın yalnız bir hissəsində sorulduğu üçün bədənə daha az kalori və qida maddəsi daxil olur.

Mədə Baypas və Şəkərli Diabet
Əməliyyat zamanı onikibarmaq bağırsaq, öd və mədəaltı vəz axarları dövriyyədən çıxarılır.
Bu dəyişiklik, 2-ci tip şəkərli diabet xəstələrində qan şəkərinin normallaşmasına kömək edir.
Bu səbəbdən mədə baypas təkcə arıqlama deyil, həm də metabolik cərrahiyyə üsulu hesab olunur.

Vitamin və Mineral Əlavələri
Mədə baypas nəticəsində qidalarla qəbul edilən bəzi vitamin və mineralların (xüsusilə kalsium və dəmirin) sorulması azalır.
Buna görə əməliyyatdan sonra xəstələr ömür boyu vitamin və mineral əlavələri qəbul etməlidirlər.

Pasiyentlər mütəmadi olaraq tibbi nəzarətdə olmalı, həkim tərəfindən qan analizləri və əlavə tənzimləmələri aparılmalıdır.

Nəticə
Mədə baypas əməliyyatı həm effektiv arıqlama, həm də metabolik xəstəliklərin idarəsi baxımından çox uğurlu bir üsuldur.
Lakin uzunmüddətli uğur üçün pasiyent düzgün qidalanma, vitamin əlavələri və davamlı həkim nəzarəti prinsiplərinə ciddi əməl etməlidir.