Məmə Qoruyucu Cərrahiyyə

Məmə Qoruyucu Cərrahiyyə (MQC) nədir?
Məmə qoruyucu cərrahiyyə, məmə xərçəngi xəstəliyində tətbiq edilən cərrahi üsullardan biridir. Qadınlarda ən çox görülən xərçəng növü olan məmə xərçəngi bu gün 8 qadından 1-də müşahidə edilir. Məmə xərçəngində erkən diaqnoz həyat qurtarır.

Hər 8 qadından birini təsir edən məmə xərçəngi üçün edilən cərrahi əməliyyatlar, yalnız sağlamlığı deyil, həm də fiziki və psixoloji vəziyyəti təsir edir. Buna görə də məmə qoruyucu cərrahiyyə böyük əhəmiyyət daşıyır. Bu əməliyyatda yalnız xərçəngli toxuma çıxarılır və sağlam məmə toxuması qorunur. Beləliklə, xəstənin bədən bütövlüyü pozulmadan müalicə aparılır. Bu üsul yalnız 4 sm-dən kiçik şişlərdə tətbiq olunur. Əməliyyatın aparılıb-aparılmaması şişin ölçüsü, yerləşdiyi yer, məmənin həcmi və xəstənin ümumi vəziyyəti ilə bağlıdır.

Bu cərrahi əməliyyatdan sonra sağlam məmə toxuması qorunduğu üçün pasiyent özünü daha yaxşı hiss edir və estetik baxımdan narahatlıq keçirmədən həyatına davam edir.

Məmə Qoruyucu Cərrahiyyə (MQC) Nədir?
“Məmə qoruyucu cərrahiyyə nədir?” sualına belə cavab vermək olar: MQC, məmədəki xərçəngli toxumanın tam şəkildə çıxarılması, lakin sağlam məmə toxumasının qorunması məqsədilə aparılan əməliyyatdır. Məqsəd, mümkün qədər az sağlam toxuma itkisi ilə xərçəngin tam çıxarılmasıdır.

Məmə Qoruyucu Cərrahiyyə (MQC) Yöntəmləri
Məmə qoruyucu cərrahiyyənin əsas üsulları bunlardır:
• Kadrantektomiya
• Lumpektomiya
• Onkoplastik cərrahiyyə
• Parsiyel mastektomiya
• Segmentar mastektomiya
• Tümorektomiya

“Lumpektomiya nədir?” — Məmə toxumasının müəyyən bir hissəsinin və ya düyününün cərrahi yolla çıxarılmasıdır.
“Segmentar mastektomiya nədir?” — Şişin ətrafındakı sağlam sərhədlərlə birlikdə, təmiz cərrahi kənarlarla çıxarılmasıdır.

Məmə Qoruyucu Cərrahiyyə Hansı Hallarda Tətbiq Olunur?
Cərrahiyyə ilə müalicə edilə bilən məmə xərçəngi hallarının 50–75%-ində MQC tətbiq edilə bilər. Bu üsul əsasən 4 sm-dən kiçik şişlərdə istifadə edilir. Bununla belə, qərara təsir edən amillər bunlardır:
• Şişin ölçüsü və yerləşməsi
• Məmədəki şişlərin sayı
• Məmənin həcmi
• Xəstənin ümumi sağlamlıq vəziyyəti

Məmə Qoruyucu Cərrahiyyə Hansı Hallarda Tətbiq Edilmir?
Aşağıdakı hallarda MQC tətbiq edilmir:
• Məmədə bir neçə şiş olduqda
• Pis xassəli kireçlənmələrin geniş sahəyə yayılması halında
• İltihabi (inflamatuar) məmə xərçəngi zamanı
• Pasiyent daha əvvəl məmə və ya döş divarına radioterapiya alıbsa
• Radioterapiya ala bilməyən xəstələrdə
• Hamiləlik dövründə radioterapiya tələb olunan hallarda
• Kişilərdə
• Müsbət cərrahi sərhəd varsa
• MQC sonrası təkrarlayan məmə xərçəngi hallarına
• Şiş həcmi ilə məmə həcmi arasında nisbətsizlik olduqda

Məmə Qoruyucu Cərrahiyyə Necə Tətbiq Olunur?
MQC əməliyyatı aşağıdakı mərhələlərdə aparılır:

Əməliyyata uyğun hesab edilən xəstənin məməsindəki lezyon palpasiyaya əsasən hiss olunursa, əməliyyat səhəri həmin nahiyə cərrahi qələm ilə işarələnir. Əgər lezyon yalnız görüntüləmə ilə aşkarlanırsa, o zaman radioaktiv maddə və ya tel ilə işarələnir.

Xəstə əməliyyat otağına alınır. Əməliyyat ümumi, lokal və ya yüngül anesteziya ilə həyata keçirilə bilər.

Cərrah, dəri üzərində minimal iz qalacaq şəkildə kəsik açaraq işə başlayır. Şiş sağlam sərhədlərlə birlikdə çıxarılır. Kəsilmiş toxumanın kənarları işarələnir və patoloji müayinə ilə şişin tam çıxarıldığına əmin olunur.

Çıxarılan toxuma ilə yaranan boşluq xəstənin öz məmə toxuması ilə doldurulur və estetik tikişlə əməliyyat tamamlanır.

Əməliyyat təxminən 1–1,5 saat çəkir. Bu müddət, patoloji cavabın gəlmə vaxtına və əlavə cərrahi müdaxilənin olub-olmamasına görə dəyişə bilər.

Məmə Qoruyucu Cərrahiyyənin Üstünlükləri
Düzgün seçilmiş xəstələrdə düzgün texnika tətbiq edildikdə bədənin bütövlüyü qorunur. Bu da xəstənin psixoloji vəziyyətinə müsbət təsir göstərir. Xəstə özünü daha yaxşı hiss edir, estetik baxımdan narahatlıq keçirmir və həyat keyfiyyəti qorunur.